۱۳۹۲ فروردین ۲۶, دوشنبه

وتووێژی سایتی گیاره‌نگ به‌ بۆنه‌ی 8ی مارس ده‌گه‌ڵ کوێستان فتوحی

نوشته شده در سه شنبه هجدهم اسفند 1388 ساعت 0:12 شماره پست: 127
ئاماده‌ کردنی ره‌حمان نه‌قشی
 

 
هه‌ر وه‌ک ئاگادارن ژنان بۆ دادپه‌روه‌ری و یه‌کسانی ژن و پیاو له‌ مێژه‌ خه‌بات و تێکۆشان ده‌که‌ن و تا راده‌یه‌ک ده‌سکه‌وتیان هه‌بووه‌ ئه‌و خه‌بات و تێکۆشانه‌ و بارودۆخی ئێستای ژنان چوون هه‌ڵده‌سنگینی؟ پێت وایه‌ ژنان تا چه‌ند به‌ مافه‌ره‌واکانی خۆیان گه‌یشتوون؟
بێگومان بارودۆخی ژنان بە هۆی هەوڵ و خەباتی خۆیانەوە ساڵ بەرەو باشی چووە. ئەگەر چاو لەیەك سەدەی رابردوو بكەین ژنان لە زۆر وڵاتدا زۆر دەسكەوتی سیاسی، كۆمەڵایەتی، ئابووری، فەرهەنگی و.. وەدەست هێناوە، بەڵام تا ئێستاش لە زۆر وڵاتاندا ژنان لە سەرەتاییی ترین مافە ئینسانییەكانیان بێبەشن و رێگەیەكی دوورودرێژیان لەپێش دایە تا بە لانی كەمی مافەكانیان بگەن. بە تایبەتی لە وڵاتانی ئیسلامیدا ئێستاش نادادپەروەرانە رەفتاریان لەگەڵ دەكرێ و بێبەشن و ژیانێكی ئازادانە و ژیانێكی یەكجار پڕ ئازاریان هەیە. بە ناوی پاراستنی نامووس دەكوژرێن، بەردباران دەكرێن، بە ناوی سوننەت و شەرع  كەرەسەیەكن بە دەست پیاوانی بنەماڵەوە و توندوتیژییان بەرامبەر دەكرێ، لە هەموو بوارەكانی ژیان دا ژن پلە و پایەیەكی خوارتری هەیە لە بنەماڵە و لە كۆمەڵ دا لە چاو پیاو واتە وەك مرۆڤێكی پلە دوو سەیری دەكرێ. ئەمەش سووكایەتییە بە كەسایەتییان دەكرێ. بۆیە دیسانیش دەڵێم ژنان زۆریان ماوە بگەن بە دنیایەكی دادپەروەر كە لەوێدا هەموو مرۆڤەكان مافیان پارێزراو بێ.

8ی مارس به‌ رۆژی نێونه‌ته‌وه‌یی ژنان دیاری کراوه‌ و هه‌رساڵه‌ رێوره‌سمی جیهانی بۆ ده‌گێرێ دیاری کردنی رۆژیکی وا بۆ ژنان به‌ جێ و شیاو ده‌زانی؟

لە مێژووی خەبات و خۆڕاگری ئینسانەكاندا زۆر رۆژی لەبیر نەكراو هەن كە دەبنە نموونە و نمادی خۆڕاگری و لە مێژوودا دەچەسپێن. من پێم وایە هەتا ناعەداڵەتی و ستەم لە دژی ژنان هەبێ، هەتا خەباتیش لە پێناوی یەكسانیی مرۆڤەكاندا هەبێ، رۆژێك بە ناوی رۆژی ژن مانا و گرنگیی خۆی هەیە. ئەو رۆژە جگە لەوەی بۆ بیرەوەری و رێزگرتنە لە خەباتكارانێك كە لە پێناوی وەدیهاتنی یەكسانی و دادپەروەری و ژیانێكی باشدا خەباتیان كردوە، بۆ ئەوەشە لەم رۆژەدا ژنان جارێكی دیكە هاواری ئازادیخوازی و دادپەروەری بەرزبكەنەوە و ئەوانەی بەرژەوەندییان لە ناعەداڵەتییەكانەدا دەبینن بۆ ساتێكیش بێ وەخۆ بێننەوە كە هەتا گەیشتن بە مافەكانیان دەست لە خەبات هەڵ ناگرن.

کۆماری ئیسلامی ئێران 31 ساڵه‌ به‌ توندترین شێوه‌ مافی مرۆڤ به‌ تایبه‌ت مافی ژنان پیشێل ده‌کا، به‌ڵام ژنان هه‌روا له‌خۆبردوانه‌ به‌ تایبه‌ت رۆلی به‌رچاویان له‌ جووڵانه‌وه‌ی 8 مانگی رابردووی راپه‌رینی سه‌وز دا هه‌بووه‌ ئه‌و شێوه‌ خه‌بات و چالاکیانه‌ی کچان و ژنان چوون لێک ده‌ده‌نه‌وه‌؟
بەڵێ راستە، دوای هەڵبژاردنی دەوری دەیەمی سەرك كۆماری و ناڕەزایەتیی جەماوەری لە دژی ئاكامی هەڵبژاردنەكە، نەخشی چالاكانەی ژنان لە خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییەكاندا لە هیچ كەس و لایەنێك شاراوە نیە. من پێم وایە ئەوەی ژنان لەو ماوەیەدا هەم پێش هەڵبژادن و هەم دوای هەڵبژاردن كردوویانە دەتوانم بە شۆرشێكی ژنانەی ناوبەرم. حزووری بەرچاوی ژنان لەو بزووتنەوەیەدا نیشانەی ئەوەیە كە نیزامی كۆماری ئیسلامی ئەو ئامانجەی 31ساڵە بە زەبەر و زەنگ دەیەوێ بیچەسپێنێ پێی نەگەیشتوە. كۆماری ئیسلامی 31 ساڵە لە هەوڵی جیاكردنەوەی ژن و پیاودایە، بەڵام ئەمڕۆ دەبینین بەبێ سەرنجدان بەو دیوارانەی ئەو نیزامە بۆی دیاری كردوون، ژنان و پیاوان دەست لە نێو دەستی یەك، بۆ نەمانی دیكتاتۆرییەت و وەدیهاتنی ئازادی و دیموكراسی لە شەقامەكان دروشمی ئازادی و مردن بۆ دیكتاتۆرییەت دەڵینەوە. ئەوە شكاندنی ئەوه دیواری تەبعیزەیە كە نیزامی كۆماری ئیسلامی ویستوویەتی بیكاتە كلتوورێكی جێگرتووە لە كۆمەڵگەدا. ئەگەر ئەمڕۆ زۆربەی چین و توێژەكانی كۆمەڵگەی ئێران شانازی بە بوونی ژنان لە ریزی خۆپیشاندانەكاندا دەكەن، بەرهەمی خەباتی دەیان ساڵەی ژنانە لە دژی نایەكسانی لە مەیدانە جۆراوجۆرەكاندا. دڵنیاشم ژنان لە ئێران بۆ گەیشتن بە مافە سیاسی و ئینسانییەكانیان بەردەوام بیر لە شێوەی خەباتی جۆراوجۆر و نوێتر و كاریگەرتر لە رابردوو دەكەنەوە.

پێش کۆنگره‌ی 14ی حیزبی دێموکراتی کوردستان رێژه‌ی به‌شداری ژنان له‌ رێبه‌رایه‌تی حیزب و هێزه‌ سیاسیه‌کان دا زۆر که‌م یان هه‌ر به‌چاو نه‌بوون، به‌ڵام له‌م کۆنگره‌یه‌‌ی دوایی واته‌ کۆنگره‌ی 14 دا ژنان زیاتر بۆ رێبه‌رایه‌تی حیزب هه‌ڵبژیردران. ئایا ئه‌و هه‌نگاوه‌ بۆ ته‌بلیغات و خۆ نواندنی حیزبی بوو یان به‌راستی ژنان خۆیان دۆزیوه‌ته‌وه‌ و پێیان وایه‌ ده‌بێ شان به‌ شانی پیاوان له‌ رێبه‌رایه‌تی کردنی حیزبه‌ سیاسیه‌کان دا خۆیان ببیننه‌وه‌ و رۆل و نه‌خشی دیاریان هه‌بێ؟

نەك پێش كۆنگرەی 14 بەڵكوو ئێستاش رێژەی ژنان لە رێبەرایەتی حیزبێکی دێمۆکراتی ته‌مه‌ن 64 ساڵه‌ هەر كەمە و بە كەمی دەزانم. ژنان لە كۆنگرەی 14 چۆن هەڵبژێردران؟ بە پێی بڕیارێك بە ناوی تەبعیزی موسبەت، رێگەیان پێدرا واریدی نێو رێبەریی حیزب ببن. من دڵنیام حیزب ئەو بڕیارەی نەدایە ژنان بەو رێژەیە نەیاندەتوانی بچنە نێو رێبەرییەوە. ئەوەش بەو مانەیە نییە كە ژنی بەتوانا و شایستە بۆ ئەو پۆستە لە حیزبدا غایب بوون. بەڵكوو زاڵبوونی فكری پیاوسالاری ئەو رێگەی لە ژنانی بە توانا بەستبوو. رەنگە زۆر كەس بڵێن پێش ئەوە ژن هەبوون لە رێبەریدا كەواتە ژنی بەتوانا دەیتوانی! من بۆ ئەم بۆچوونەم زۆر بە دڵنیاییەوە دەڵێم هەر ژنێك پێشتر لە رێبەری ئەو حیزبەدا بووبێ بە بێ ئەوەی من گومان لە توانایی ئەوانە بكەم، دەڵێم لە لایەن پیاوانی حیزبەوە وەك ئولگوو چاویان لێ كراوە و بەس. بەڵگەشم بۆ ئەوە ئەوەیە كە لە حیزبی دیموكراتدا كەم نەبوون ئەو ژنانەی كە ئەگەر بەراورد بكرایەن لەگەڵ زۆر لەو پیاوانەی بە چەندین دەورە لە رێبەریی حیزب دابوون، لە باری ئاگاییی و توانای بەرێوەبردنی كاری ئورگانەكانی حیزب ئەگەر باشتر نەبووبن، خراپتر نەبوون. بەڵام بۆ نەیاندەتوانی بگەن بەو پۆستە؟ نامەوێ لێرەدا هەموو هۆكارەكان شی بكەمەوە كە بۆ ژنان لە ریزی حیزب دا كەم بوون، یان ئەگەر بوون چۆن پەروەردە دەكران، چ جۆرەكارێكیان پێدەسێردرا، یان بۆ درێژەیان بە كارو تێكۆشان نەدەدا یان بۆ دەنگیان پێنەدەدراو ... ئەمانە باسێكی زۆر هەڵ دەگرن. بەڵام دەمەوێ بڵیم هەم حیزبی دیموكرات و هەم ژنان لەمەو دوا دەبێ كارێك بكەن كە بۆ چوونی ژنان بۆ نێو رێبەری و پۆستە كلیدییەكانی حیزب، پێویستمان بە تەبعیزی موسبەت نەبێ. تەبعیزی موسبەت ئەگەر لەلایەك قازانج بە ژنان بگەیەنێ، لە لایەكیش زیانیان پێدەگەیەنێ. چونكە ئەو تواناییەی هەشیان بێ لەژێر ناوی تەبعیزی موسبەت دەشاردرێتەوە. هه‌ر وه‌ک ئێستا. ئێمە دەبێ كلتووری حیزبەكەمان كە هەر خۆی لە توانایی پیاوان لە بڕیارەكاندا دەبینێەوە، بگۆڕین. نابێ لە ئاست گیرو گرفتەكاندا بە ئاسانی مەیدان چۆڵ بكەین، هیچكات لە خۆپێگەیاندنی خۆمان غافڵ نەبین، مەجال نەدەین بە بە بیروبۆچوونی كۆنەپەرستانە و پیاوسالارانە كە ژن بە مرڤی پلە دوو سەیر دەكا، لە خەباتی یەكسانیخوازی هەر گیز غافڵ نەبین. دەبێ بەردەوام سەرنجی كۆمەڵگە و بەرپرسان و ئەندامانی حیزب بۆ لای پرسی گرنگی ژنان رابكێشین و بڵێین هیچ نەتەوەیەك رزگار نابێ مادام ژنان تێیدا چەوساوە و لەپەراوێز خراو بن. هیچ كەس و لایەنێك دیموكرات نیە مادام باوەڕی بە ماف و ئازادی و تواناییەكانی ژن نەبێ.
 بە خۆشییەوە ژنانیكی بەتوانا و لێهاتوو لە حیزب دا هەن كە لە رێبەریی ئەو حیزبەدا نەخشیان هەبێ. من دەڵێم ئەو تەبعیزە موسبەتەی حیزب هیناویەتی بۆ ئەوە نەبووە كە ژنانێ ئەگەر توانایی و ئاگاییشان نەبێ خۆیان لەوێدا ببیننەوە. من راست ئەوە بە پێچەوانەكەی دەبینم، بۆ ئەوە بووە ژنانێكی بەتوانا رێگەیان بۆ بكرێتەوە لە بریارات دا شان بە شانی پیاوان نەخش و رۆڵیان لە رێبەریی حیزب دا هەبێ. ئەگەر حیزبیش بۆ تەبلیغات و خۆنواندنی بێ، ئێمەی ژنان نابێ ئەو مەجالە بخوڵقێنین كە كەڵكی تەبلیغاتیمان لێ وەرگرن. بەڵكوو دەبێ مەجالێك دروست بكەین حیزب كەڵك لە تواناییەكانمان، لە فكر و بۆچوونەكانمان وەرگرێ. نەك لە سیما و روخسار.

که‌م وکۆریه‌کانی سه‌ر رێگای خه‌باتی ئه‌و به‌شه‌ گرنگه‌ی کۆمه‌ڵگا چێن؟ چ رێگایه‌ک بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ پیشنیار ده‌که‌ن؟

نازانم مەبەستت ناو حیزب یان بەگشتی نیو كۆمەڵگەیە: بەڵام ئەگەر مەبەستت ناو حیزبە دەبێ بڵێم بەداخەوە نە بۆ سڕینەوە و پاشماوەی ئەو كولتوورەی كچان و ژنان لە نێو كۆمەڵگەی كوردستاندا لە گەڵی بەرەوروون، نە بۆ پێگەیاندنی كچان لە نێو رێزەكانی حیزبدا هەوڵیكی جیدی دراوە. من بە باوەڕ و تێگەیشتنەوە ئەو قسەیە دەكەم و لەسەر ئەوەش رووبەرووی رەخنە بوومەتەوە. كچێك دێێتە ریزی خەباتگێرانی دیموكراتەوە یا هەر لایەنێكی تر دەبێ بڵێم جیاوازی لە گەڵ هاوڕێ كوڕەكەی ئەوەیە كە ئەو پێراگەیشتنێكی زیاتری دەوێ لە هاورێ كوڕەكەی. مەبەستم لە باری پەروەردەوەیە، بۆ ئەوەی بگاتەوە ئاستی ئەو. ئالێرەدا ئێمە تەبعیزی موسبەتمان دەوێ. تەبعیزی موسبەت بۆ پەروەردەكردنمان. هەموومان دەزانین زۆربەی كچانی كورد لە نێو بنەماڵە دا چەوساوەترن لە كورانی بنەماڵە، كچێك كە لە ژێر باری زوڵم و ستەمی جینسیدا گەورە بووبێ بێگومان هەستی بڕوابەخۆبونیشی كەمترە، چۆن دەكرێ ئەو هەستی بڕوا بەخۆبوونەی تێدا دروست دەكەی. بە فێركردن و پەروەردەیە دەتوانی هەستی خۆبەكەمزانینی تێدا بسڕییەوە. بەداخەوە تا ئێستاشی لەگەڵ بێ كچانێ كە روو لە حیزبی دیموكرات دەكەن لەگەڵ كلتوورێك رووبەروو دەبن كە جیاوازییەكی ئەوتۆی نیە لەگەڵ كۆمەڵگە. ئەگەر نموونە بێنمەوە قسەكانم تاڵاییەكیان تێدا دەبێ. تەنیا دەڵێم ئێمە بە شۆرشێكی كولتووری دەتوانین ئەو هەلومەرجەی ژنان لە نێو حیزب دا بگۆڕین. كە ئەوەش تەنیا بە ژنان ناكرێ، بەڵام لەسەر ئەو بڕوایەشم نەخشی سەرەكی لەو بارەیەوە بە خودیی ژنانە، ژنانێك بە هەوڵ و ماندوو بوونی زیاتر دەرفەتەكان لە دەست نەدەن و چی دیكە نەیەڵن لەنێو تەمومژلی پیاوسالاریدا ون بن.
لینکی گیاره‌نگ:
 

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر